Geluid ontstaat wanneer lucht (of een ander medium) in trilling wordt gebracht. Deze trillingen worden door het menselijke oor omgezet in geluid. Geluid kan prettig zijn maar ook als onprettig of hinderlijk worden ervaren. Dit hangt onder andere af van het soort geluid en de geluidsterkte, maar ook van het tijdstip en de duur van het geluid. Daarnaast zijn er nog vele factoren die het oordeel over een geluid beïnvloeden.

Geluidsterkte is een goede maat voor de kans op hinder en kan worden gemeten met een geluidmeter. De geluidsterkte wordt uitgedrukt in decibel (dB). De geluidsterkte wordt uitgedrukt in decibel (dB). Een decibel is een logaritmische eenheid. Een verdubbeling op een logaritmische schaal betekent een verhoging van 3 dB. Stel dat het verkeer op een weg een geluidniveau veroorzaakt van 70 dB en er gaan twee keer zoveel auto’s over die weg rijden, dan betekent dit geen verdubbeling van dB’s (140 dB), maar een toename van 3 dB. In de figuur hiernaast is aangegeven welk niveau ongeveer hoort bij een activiteit. Om een goed beeld te krijgen van de geluidsterkte op een bepaald punt moet je voor langere tijd dag en nacht meten. Als je de geluidsterkte bij alle woningen en andere geluidgevoelige bestemmingen wilt weten dan moet je bij al die woningen langdurig meten. Dat is praktisch onmogelijk. Bovendien zeggen de metingen alleen iets over het geluid in het heden, maar geven ze geen inzicht in toekomstige ontwikkelingen.

Daarom zijn rekenmethodes ontwikkeld, waarmee de (gemiddelde) geluidniveaus op ieder gewenst punt relatief eenvoudig kan worden berekend. Met deze gestandaardiseerde rekenmethodes kunnen ook toekomstige ontwikkelingen worden doorgerekend. De rekenmethodes houden rekening met de factoren die van invloed zijn op de geluidbelasting. Voor wegverkeer zijn dat bijvoorbeeld het wegdektype, de rijsnelheid en het aantal voertuigen. In Nederland is het gebruikelijk dat de geluidniveaus volgens een wettelijk vastgestelde rekenmethodiek worden berekend in plaats van gemeten.

De leefomgeving waarin mensen wonen, werken en leven heeft invloed op hun gezondheid.

Van alle milieufactoren bepaalt wegverkeerslawaai voor het belangrijkste deel de tevredenheid van mensen over hun woonomgeving. Behalve de hoogte van de geluidbelasting zijn ook andere factoren van belang voor de beleving. Het gaat bijvoorbeeld om de vermijdbaarheid, de tijdsduur en de omgeving waarin zich het geluid voordoet. Daarnaast heeft geluidhinder ook te maken met hoe iemand een geluid ervaart. Een individueel persoon kan een bepaald soort geluid of bepaald geluidniveau als hinderlijk ervaren, terwijl een ander persoon dat niet doet.

Geluid kan leiden tot hinder, slaapverstoring, verstoring van de dagelijkse activiteiten en stress. Deze effecten kunnen op hun beurt weer aanleiding geven tot een hogere bloeddruk en verhoogde niveaus van het stresshormoon cortisol, waardoor het risico op hart- en vaatziekten en psychische aandoeningen wordt verhoogd. Hinder is een gevoel dat optreedt wanneer geluid iemands gedachten, gevoelens of activiteiten beïnvloedt. Hinder kan al optreden vanaf geluidniveaus van 40 decibel en is ook afhankelijk van het soort geluid en de context van het geluid. Bij geluid-niveaus van meer dan 60 decibel neemt het risico op hart- en vaatziekten toe. Blootstelling aan geluid kan ook leiden tot een verminderd prestatievermogen en leerproblemen bij kinderen.

Uit onderzoek van het RIVM¹ blijkt dat bewoners van woningen met een hoge geluidbelasting door verkeerslawaai minder hinder in en rond de woning ervaren als er stille plekken in de buurt zijn. Bij woningen met een hoge geluidbelasting vermindert het aantal gehinderden als de woning een tuin of balkon heeft aan de geluidluwe zijde, waar de geluidbelasting minstens 10 dB lager is.

Wegverkeer is de belangrijkste bron van geluidhinder in de woonomgeving. Uit onderzoek van het RIVM² blijkt dat ruim 12% van de Nederlanders ernstige hinder door het wegverkeer ondervinden. In Leiderdorp ondervinden circa 6% van de inwoners een hoge mate van hinder door het wegverkeer.

Geluidbeleving is een belangrijk aspect voor een gezonde leefomgeving. Het beleid in de Europese Unie is erop gericht dat niemand mag worden blootgesteld aan geluidniveaus die zijn of haar gezondheid en de kwaliteit van zijn/haar bestaan in gevaar brengen. Hiervoor is de Richtlijn Omgevingslawaai vastgesteld. Het doel van de richtlijn is, om op basis van prioriteiten, de schadelijke gevolgen (inclusief hinder) van blootstelling aan omgevingslawaai te vermijden, voorkomen of verminderen. De Richtlijn Omgevingslawaai heeft overigens alleen betrekking op het gemiddelde geluidniveaus van wegverkeer, treinverkeer, vliegverkeer en industrieterreinen. Andere bronnen die mogelijk ook hinder kunnen veroorzaken, zoals burenlawaai, bouwlawaai en evenementen in de buitenlucht worden hierbij niet meegenomen.

Op basis van de Richtlijn Omgevingslawaai maakt de gemeente Leiderdorp iedere 5 jaar geluidbelastingkaarten die vervolgens als basis dienen voor een actieplan geluid. Het actieplan blikt terug op en evalueert het vorige actieplan. Het nieuwe actieplan geluid bevat beleidsvoornemens om de milieukwaliteit voor het aspect geluid te handhaven of te verbeteren voor de komende 5 jaar.

Het Rijk verplicht zich tot het opstellen van regels om de richtlijn omgevingslawaai uit te voeren. Dit is vermeld in de Omgevingswet voor de geluidbelastingkaarten (artikel 20.7) en het actieplan geluid (artikel 2.26). Het Rijk wijst de agglomeraties aan die onder deze verplichting vallen via artikel 2.40 van de Omgevingsregeling.

Artikel 3.5 van de Omgevingswet bevat de zogenaamde instructieregels waar het actieplan geluid aan moeten voldoen. Zo moet het actieplan een evaluatie bevatten van de voorgenomen maatregelen uit het vorige actieplan. Ook moeten de geluidbelastingkaarten 2022 geanalyseerd worden in het plan. Daarnaast moet een plandrempel zijn opgenomen en een overzicht met knelpuntlocaties waar niet aan deze plandrempel wordt voldaan. Resulterend in een overzicht met mogelijke maatregelen om de geluidsituatie op deze locaties te verbeteren.³

Een van de verplichte onderwerpen in het actieplan is het in beeld brengen van de situatie waar wettelijke standaard- en grenswaarden voor het geluid vanwege bestaande geluidbronnen en bestaande geluidgevoelige gebouwen worden overschreden.

De standaardwaarde is het algemeen geaccepteerde geluid per geluidbron. Bij deze waarde is het geluid aanvaardbaar en de gezondheidsschade acceptabel. Deze waarde wordt vooral toegepast bij nieuwe (geluidgevoelige) ontwikkelingen. Van deze waarde kan gemotiveerd worden afgeweken tot de grenswaarde.

Naast de standaardwaarde is in de Omgevingswet ook een grenswaarde opgenomen. Wanneer bij een nieuwe ontwikkeling niet voldaan kan worden aan de standaardwaarde en maatregelen, zoals schermen of stil asfalt, niet getroffen kunnen worden, is het mogelijk geluid tot en met deze grenswaarde toe te staan. Overschrijding van de grenswaarde is dus alleen bij uitzondering toegestaan en met toepassing van geluidbeperkende maatregelen.

In bijlage 1 is een toelichting opgenomen over de standaardwaarden en grenswaarden per geluidbron. Ook bevat deze bijlage een overzicht van de punten waar de standaardwaarden en grenswaarden (uit de Omgevingswet) voor het gemeentelijk wegverkeer overschreden worden.

De inwoners van Leiderdorp worden ook blootgesteld aan geluidbronnen die in het beheer zijn van andere partijen. Het gaat om rijkswegen en provinciale wegen. Hiervoor geldt de systematiek van geluidproductieplafonds (GPP). Dit betekent dat het maximaal uitgestraalde geluid de vastgestelde geluidproductieplafonds niet mag overschrijden. Deze geluidproductieplafonds worden voor rijkswegen (A4 en N11) en de hoofdspoorwegen vastgesteld door de minister van I&W en voor de provinciale wegen door Gedeputeerde Staten van de provincie Zuid-Holland. Voor de provinciale wegen zijn nog geen GPP’s vastgesteld, dit moet voor 2026 gebeurd zijn. In het vijfjaarlijkse actieplan moet een overzicht gegeven worden van de monitoringsresultaten van deze bronnen met een GPP binnen het gemeentelijk grondgebied.

Beheer van het geluid van de rijkswegen valt onder de verantwoordelijkheid van de rijksoverheid. Elk jaar monitort de rijksoverheid de geluidniveaus op de referentiepunten. Bij een (dreigende) overschrijding wordt vervolgens gekeken naar mogelijke maatregelen. Uit het meest recente nalevingsverslag van Rijkswaterstaat (2022) blijkt dat er ter hoogte van Leiderdorp geen sprake is van een dreigende overschrijding van de geluidproductieplafonds langs de bestaande rijkswegen.

Beheer van het geluid van de spoorwegen valt onder de verantwoordelijkheid van ProRail. Elk jaar monitort ProRail de geluidniveaus op de referentiepunten. Bij een (dreigende) overschrijding wordt vervolgens gekeken naar mogelijke maatregelen. Uit het meest recente nalevingsverslag van ProRail (2022) blijkt dat er ter hoogte van Leiderdorp geen sprake is van een dreigende overschrijding van de geluidproductieplafonds. Gebleken is dat er op sommige plekken heel veel ruimte is in de GPP’s. ProRail doet onderzoek naar de mogelijkheden voor verlaging van de GPP’s.

Naast het toetsingskader dat de Omgevingswet voorschrijft, heeft de gemeente Leiderdorp in haar beleid en regionale afspraken ook afspraken gemaakt die een relatie hebben met de geluidsituatie in Leiderdorp. In deze paragraaf wordt het belangrijkste beleid verder toegelicht.

Dit actieplan beschrijft de geluidhinder veroorzaakt door weg-, rail- en vliegverkeer en als gevolg van (gezoneerde) bedrijfsterreinen. De gemeente Leiderdorp ligt buiten de 55 dB Lden of 50 dB Lnight contouren van luchthavens (Schiphol Airport en Rotterdam/ The Hague Airport). Het geluid van vliegverkeer is daarom niet meegenomen in de geluidbelastingkaart 2022. Er wordt wel geluid van vliegverkeer waargenomen in Leiderdorp en dit kan hinder geven. In het kader van de Europese richtlijn omgevingslawaai wordt luchtvaartlawaai niet meegenomen in dit actieplan. Figuur 3 toont de relevante geluidbronnen in Leiderdorp.

De volgende wegverkeersbronnen hebben invloed op de woningen binnen Leiderdorp:

• •

  De rijksweg A4 en N11 (net buiten Leiderdorp) worden beheerd door Rijkswaterstaat.

• •

  De provinciale wegen N445 en N446 worden beheerd door de provincie Zuid-Holland.

• •

  De overige openbare wegen worden beheerd de gemeente Leiderdorp.

Het voorliggende actieplan gaat in op de geluidsituatie van de gemeentelijke wegen.

Het hoofdspoor Den Haag – Leiden – Amsterdam heeft geen invloed op de woningen binnen Leiderdorp. Dwars door Leiderdorp loopt wel het HSL-spoor, maar deze gaat ter hoogte van de aansluiting Hoogmade/Leiderdorp (afrit 6) ondergronds. Dit HSL-spoor heeft maar een zeer beperkte invloed op het geluid in Leiderdorp.

Aan de zuidoostzijde van de gemeentegrens van Leiderdorp liggen de bedrijventerrein van Heineken Zoeterwoude, Rijneke boulevard en Rhijnenburg Alphen a/d Rijn. Aan de noordwestzijde van Leiderdorp ligt het bedrijventerrein De Baanderij. Geen van deze bedrijventerrein zorgt voor hoge geluidniveaus ter plaatse van woningen in Leiderdorp.

figuur 3: overzicht relevante geluidbronnen Leiderdorp (wegen – rood, spoorlijnen – zwart, industrie – paars)

De belangrijkste ontwikkeling op het gebied van het regionale verkeer is de Leidse Ring, die de komende jaren gerealiseerd gaat worden. De Leidse Ring wordt gevormd door de A4, A44, N446, de Rijnlandroute en de Leidse Ring Noord. De Leidse Ring Noord loopt door Leiderdorp, zie figuur 4. Voor Leiderdorp betreft het de tracédelen Kruispunt Engelendaal en Oude Spoorbaan. De ring moet ervoor zorgen dat doorgaand verkeer buiten de dorpskern blijft. In maart 2022 is er gestart met de Leidse Ring Noord.

figuur 4: de toekomstige regionale verkeersstructuur van de Leidse Ring met de ligging van de Rijnlandroute

De gemeente Leiderdorp heeft de geplande (bouw)projecten opgenomen op een overzichtskaart (zie Projecten (leiderdorp.nl)) en figuur 5.

figuur 5: de toekomstige bouwprojecten in Leiderdorp

Herontwikkeling van de Baanderij

De gemeente wil van bedrijventerrein De Baanderij een woon-werkgebied maken. In de gebiedsvisie (vastgesteld in november 2020) en het ontwikkelkader (vastgesteld in juli 2023) beschrijft de gemeente het toekomstbeeld en de uitgangspunten voor de omvorming van De Baanderij. Er komen in De Baanderij vier buurten met ieder een eigen identiteit. Er kunnen daar in totaal 1.350 tot 1.850 nieuwe woningen worden gebouwd.

Wijkvernieuwing/ rioolvervanging Oranjewijk, Doeskwartier West, Kerkwijk en Kreken Noord

De riolering in de Oranjewijk, Doeskwartier-West en Kerkwijk is 60 jaar oud en moet worden vervangen. Dit maakt het mogelijk een kwaliteitsslag te maken op het gebied van vergroenen, energietransitie en vergroten biodiversiteit en bestand maken tegen veranderingen in het klimaat.

Het is de vierde keer dat de gemeente Leiderdorp een Actieplan geluid opstelt. Voor elk Actieplan is de locatie van het aantal blootgestelde personen aan geluidniveaus boven de plandrempel de basis geweest voor het bepalen en uitvoeren van maatregelen. De geluidbelastingkaarten zijn de basis voor de aantallen blootgestelde personen, (ernstig) gehinderden en slaapverstoorden. Deze kaarten worden bepaald met een wettelijk vastgestelde rekenmethode. Voor de eerste drie ronden is dit gedaan met de Standaardrekenmethode 2 (SRM2) en de Standaard karteringsmethode (SKM2) uit het Reken- een Meetvoorschrift Geluid. Voor de meest recente vierde ronde (2021) is voor het eerst gebruikgemaakt van de voorgeschreven Europese rekenmethode CNOSSOS-EU.

Het gebruik van deze verplichte nieuwe rekenmethode CNOSSOS geeft onder dezelfde omstandigheden heel andere resultaten dan de ‘oude’ rekenmethode SRM2. Daarom is voor dit Actieplan ook een herberekening van de geluidbelastingkaarten met de rekenmethode SRM2 uitgevoerd, zodat de vergelijking beter te maken is. De SRM2-rekenmethode geeft kleine verschillen ten opzichte van de rekenmethode die geldt onder de Omgevingswet. Deze was echter tijdens de berekeningen nog niet beschikbaar.

Tabel 3 toont het aantal woningen en bewoners dat blootgesteld wordt aan geluid van wegverkeer, spoorwegen of industrie boven 55 dB Lden. En daarnaast het aantal personen dat hiervan een hoge mate van geluidhinder of slaapverstoring ondervindt van wegverkeer, railverkeer en industrie als het geluid meer dan 55 dB Lden of 50 dB Lnight is.⁴

tabel 3: resultaten blootstelling en hinder per geluidbron

Uit deze tabel blijkt duidelijk dat het wegverkeer de maatgevende geluidbron is voor de inwoners van Leiderdorp met betrekking tot de blootstelling aan geluid en de mate van geluidhinder of slaapverstoring. In dit actieplan ligt dan ook de nadruk op het gemeentelijk wegverkeer.

In tabel 4 is het aantal blootgestelde woningen voor het gemeentelijk wegverkeer per geluidbelastingklasse weergegeven voor 2021 in vergelijking met 2016.

tabel 4: aantal woningen blootgesteld aan geluid van gemeentelijk wegverkeer

Uit deze tabel volgt dat het aantal woningen (en daarmee ook de bewoners daarvan) dat blootgesteld is aan geluidniveau boven 55 dB Lden vanwege het lokale wegverkeer in de afgelopen 5 jaar iets is toegenomen en in 2021 lag op circa 40% van het totaal aantal woningen in de gemeente Leiderdorp (op basis van geluidberekeningen met SRM2).

Het lijkt misschien zo dat het gevoerd beleid geen effect heeft gehad, maar dat is zeker niet het geval. Er moet eerder geconcludeerd worden dat als er geen beleid gevoerd zou zijn er nog veel meer blootgestelde woningen zouden zijn. De toename door de jaren heen heeft diverse oorzaken. Er zijn een aantal woningen bijgekomen. Een deel hiervan is gerealiseerd op een plek waar het geluid boven de 55 dB Lden ligt. Ook de hoeveelheid verkeer is ook toegenomen, waardoor het geluid van de wegen toegenomen is. Woningen die in 2016 misschien net onder de 55 dB bleven, komen hierdoor boven de 55 dB. Bij deze cijfers wordt geen rekening gehouden met de maatregelen of voorwaarden waaronder deze woningen gebouwd zijn.

Er wordt alleen gekeken naar het aantal woningen boven de 55 dB. Als er bij deze woningen gevelmaatregelen zijn genomen of een stille zijde aanwezig is, worden deze nog steeds meegeteld. De daadwerkelijke hinder hoeft niet aanwezig te zijn of ervaren worden.

Op basis van de CNOSSOS-rekenmethode en nieuwste blootstellingsresponsrelaties blijkt dat in 2021 in totaal 2.300 (= 18%) inwoners in de gemeente Leiderdorp een hoge mate van hinder ondervond en circa 500 (= 3.9%) inwoners een hoge mate van slaapverstoring (zie ook de rapportage van de geluidbelastingkaarten). Dit is als gevolg van het aanwezige geluid van wegverkeer. Voor de hinder van industriegeluid zijn geen blootstellings-responsrelaties bekend.

Om dit te kunnen vergelijken met het aantal inwoners dat gehinderd of slaapverstoord werd in vorige ronden is wederom een herberekening nodig, omdat de voorgeschreven blootstellingsresponsrelaties ook gewijzigd zijn in deze vierde ronde.

Blootstelling aan hoge geluidniveaus is een oorzaak voor het ondervinden van hinder en slaapverstoring. Hiertussen bestaat een relatie, de blootstellingsresponsrelatie (voorheen dosis-effect-relatie), die in beeld brengt welk percentage van de mens zich in hoge mate gehinderd voelt als gevolg van een bepaald geluidniveau. Deze voorgeschreven relatie is gewijzigd ten opzichte van voorgaande ronden. Onderstaande tabel geeft een overzicht van de hinder en slaapverstoring in 2021 met de CNOSSOS en SRM2-rekenmethode.

tabel 5: hinder en slaapverstoring in 2021 bij nieuwe en oude rekenmethode

De resultaten van de nieuwe reken- en telmethode verschillen aanzienlijk van de resultaten van de oude telmethode. Dit komt onder andere doordat de blootstellingsresponsrelatie gewijzigd is. Ofwel, uit recent onderzoek is gebleken dat bij de blootstelling aan een bepaald geluidniveau een ander aantal personen zegt een hoge mate van hinder te ervaren. Voorheen werd gesproken over het aantal personen dat hinder of ernstige hinder ervaart bij blootstelling aan geluid hoger dan 55 dB, nu wordt alleen nog maar gekeken naar het aantal personen dat een hoge mate van hinder ondervindt bij een blootstelling aan geluid hoger dan 55 dB. Deze relatie is voor wegverkeer weergegeven in onderstaande figuur. Ook is een vergelijking gemaakt met de relatie in eerdere jaren.

figuur 6: veranderde blootstelling-responsrelatie vanwege geluid door wegverkeer

In de linkerfiguur is te zien dat bij een blootstelling aan geluid van 65-69 dB circa 40 van de 100 personen aangeeft zich gehinderd te voelen, terwijl 20 van de 100 personen aangeeft ernstig gehinderd te zijn. Volgens de nieuwe onderzoeken zeggen circa 24 van de 100 personen zich in hoge mate gehinderd te voelen bij dezelfde blootstelling. Het aantal personen dat een hoge mate van hinder ondervindt (groene balk) ligt tussen de oude waarden van gehinderden en ernstig gehinderden. Voor slaapverstoring is te zien dat het aantal slaapverstoorden met deze nieuwe relatie duidelijk onder de waarden van de BR-relatie liggen. Bij dezelfde blootstelling aan geluid van wegverkeer zijn er minder slaapverstoorden.

In het actieplan geluid moet de bescherming van stille gebieden bij de beschrijving van het beleid betrokken worden. De gemeente Leiderdorp heeft aan de oostkant van Leiderdorp een stil gebied aangewezen, de Achthovenerpolder. In de geluidkaarten is duidelijk te zien dat in het stille gebied van de Achthovenerpolder de waarde van 55 dB Lden niet wordt overschreden. Belangrijkste bron is de rijksweg A4, die buiten de invloedssfeer van de gemeente Leiderdorp ligt en buiten de strekking van dit actieplan valt.

Ook is de gemeente Leiderdorp al jaren bezig met het creëren van stille gebieden, zoals binnenhofjes of binnentuinen. Bij de realisatie van nieuwe woongebouwen op geluidbelaste locaties geldt als voorwaarde dat zo’n woongebouw ook een stil gebied heeft waar de bewoners kunnen verblijven, bijvoorbeeld door in een carrévorm te bouwen met een stille binnentuin.

Met de inwerkingtreding van de Omgevingswet is participatie een verplicht onderdeel in het actieplan geluid geworden. De gemeente Leiderdorp heeft participatie met haar inwoners al jaren hoog in het vaandel staan. Zij betrekt haar inwoners bij beslissingen over diverse projecten.

De gemeente Leiderdorp heeft bij de opstelling van dit actieplan geluid haar bewoners gevraagd op welke plekken inwoners geluidoverlast ervaren. Dit is gedaan door middel van een vragenlijst waar hinder of overlast ervaart wordt en wat dit veroorzaakt. Ook konden inwoners ideeën om geluidoverlast te verminderen inbrengen. In Leiderdorp hebben ruim 600 inwoners gereageerd op deze enquête. In bijlage 6 zijn de belangrijkste uitkomsten van de enquête opgenomen. Onderstaande figuur geeft een samenvatting.

figuur 7: infographic geluidpeiling Leiderdorp 2024

De belangrijkste uitkomsten van de enquête waren:

• •

  De meeste respondenten (80%) ervaren ‘vaak’ of ‘soms’ geluidoverlast in hun buurt, vooral in de wijken Ouderzorg, Schansen en Dreven en Buitenhof-Midden-West.

• •

  Vooral vrouwen en personen tussen de 40 en 49 jaar en 70 jaar en ouder ervaren ‘vaak’ geluidoverlast in hun buurt.

• •

  De meeste geluidoverlast komt door verkeer in het algemeen, auto’s en vliegtuigen.

• •

  De meeste respondenten (87%) vinden niet dat zijzelf iets kunnen doen om geluidoverlast in de buurt te verminderen, vooral in de buurten Ouderzorg, Voorhof en Buitenhof-Midden-West. Er is geen groot verschil in leeftijd en geslacht.

• •

  Veel respondenten (77%) vinden dat anderen of de gemeente iets kunnen doen om geluidoverlast in de buurt te verminderen. Vooral personen tussen de 40 en 49 jaar en vrouwen geven dit aan.

• •

  Wat de gemeente zou kunnen doen om het te verminderen, is vooral controleren op snelheid (Engelendaal, Zijldijk) en meer geluidschermen plaatsen (langs de rijksweg A4, de Oude Spoorbaan en de Persant Snoepweg).

• •

  Geluidoverlast van motorverkeer en autoverkeer binnen de gemeente wordt het meest als ‘heel zwaar’ en ‘zwaar’ ervaart. Vooral in Ouderzorg, Schansen en Dreven en Vogelwijk.

• •

  Geluidoverlast van industrie en treinen binnen de gemeente wordt nauwelijks ervaren.

Het beeld dat naar voren komt uit de resultaten van de enquête, komt voor wat betreft wegverkeerslawaai overeen met het beeld dat uit de geluidkaarten naar voren komt. Maar voor wat betreft vliegverkeer wordt in de enquête aangegeven dat veel overlast wordt ervaren.

Hoewel vliegtuiglawaai een belangrijke plek inneemt in de ervaren overlast van geluid, valt dit buiten de directe invloedsfeer van de gemeente Leiderdorp. Ook de Europese richtlijn omgevingslawaai geeft aan dat, omdat de gemeente Leiderdorp buiten de 55 dB Lden of 50 dB Lnight contouren ligt van luchthavens (Schiphol Airport en Rotterdam/ The Hague Airport), dit niet opgenomen hoeft te worden in het Actieplan. De gemeente Leiderdorp gaat daar waar mogelijk in gesprek met Schiphol om geluidoverlast te verminderen. Dit doet de gemeente onder andere via het samenwerkingsverband Bestuurlijke Regie Schiphol (BRS). Dit is een samenwerkingsverband van 56 gemeenten en 4 provincies die in de invloedsfeer van Schiphol liggen (binnen de 48 dB Lden-contour). Dit samenwerkingsverband is opgericht om de regionale bestuurskracht te bundelen en zo de regionale slagkracht te verhogen. In de regio werken de gemeenten ook onderling in het dossier Schiphol nauw met elkaar samen. Dit gebeurt in een speciaal overlegplatform, het Bestuurlijk vooroverleg Schiphol Cluster Zuidwest. De bestuurlijke partijen houden onderling contact en stemmen onderling af of bij procedures gereageerd zal worden in BRS-verband, in Cluster ZuidWest-verband of als individuele gemeente. Een andere manier om vanuit gemeente Leiderdorp invloed uit te oefenen is vanuit het samenwerkingsverband NOVEX Schiphol (NOVEX staat voor Nationale OmgevingsVisie Executie). Dit is een samenwerkingsafspraak tussen verschillende overheden (ministerie, provincie, gemeenten). Gemeente Leiderdorp is hier vertegenwoordigd via de samenwerkingsorganen Holland Rijnland en ODWH (Omgevingsdienst West Holland).

Op de eerste plaats wordt de overlast ervaren door het autoverkeer. In dit Actieplan wordt daarom vooral gekeken hoe het geluid van het wegverkeer gereduceerd kan worden. De meeste overlast wordt ervaren door de rijksweg A4, daarna de lokale doorgaande wegen Oude Spoorbaan, Engelendaal, Persant Snoepweg en de provinciale weg N446. Daarnaast ook door veel hardrijders op de Zijldijk. Het beheer van de lokale wegen ligt bij de gemeente en daar heeft zij ook invloed op.

Met de resultaten van de enquête zal de focus voor geluidreductie dan ook moeten liggen bij de volgende onderwerpen:

• •

  Op de drukke gemeentelijke wegen onderzoeken of toepassing van een stil wegdek mogelijk is.

• •

  Verlaging van de maximumsnelheid (waar mogelijk), inclusief handhaving van de maximumsnelheid.

• •

  In overleg met Rijkswaterstaat over schermmaatregelen langs de A4.

• •

  In overleg met de provincie Zuid-Holland voor wegdek- of schermmaatregelen op de provinciale weg N446.

• •

  In overleg met Schiphol via het samenwerkingsverband Bestuurlijke Regie Schiphol (BRS) en NOVEX Schiphol voor een vermindering van de geluidoverlast in Leiderdorp.

De gemeente Leiderdorp heeft alleen directe invloed op de geluidbronnen die zij zelf beheert. Daarop zal in dit Actieplan de focus liggen. In het volgende hoofdstuk worden maatregelen voorgesteld om de geluidniveaus te reduceren.

Gemeenten kunnen zelf bepalen bij welk geluidniveau zij het nodig vinden om beleid te ontwikkelen. Dit doen ze door een plandrempel vast te stellen voor de geluidbronnen die ze beheren. Voor de gemeente Leiderdorp zijn dat de gemeentelijke wegen en de (gezoneerde) industrieterreinen. Deze plandrempels worden uitgedrukt in geluidniveaus (dB’s) en kunnen afgeleid zijn van de normen uit de Omgevingswet, maar dat hoeft niet. De plandrempel is dus geen nieuwe norm, maar geeft aan vanaf welk geluidniveau de gemeente het wenselijk acht om deze te verlagen en daarvoor actie te ondernemen. De plandrempel heeft vooral een signalerende functie.

Zoals te zien is in hoofdstuk 6 is het geluid van de gemeentelijke wegen veruit de grootste geluidhinderbron in Leiderdorp. In het vorige actieplan (2016) waren de plandrempels 65 dB Lden en 60 dB Lnight en waren de maatregelen erop gericht om de geluidniveaus bij de woningen zoveel mogelijk terug te brengen naar deze plandrempels.

Op basis van de situatie 2021 waren er circa 540 woningen met een geluidbelasting boven 65 dB Lden (of 60 dB Lnight). Hierin is de Lden maatgevend. De gemeente heeft onderzocht of het mogelijk en redelijkerwijs realistisch haalbaar is om de plandrempels te verlagen en daarmee voor meer woningen de geluidbelastingen te kunnen verlagen.

Uit analyse van de resultaten is gebleken dat voor de woningen waarbij de plandrempel van Lnight overschreden werd, ook al sprake was van een overschrijding van de plandrempel van Lden. Het verlagen van de plandrempel voor Lnight levert dus nagenoeg geen extra locaties met een overschrijding van de plandrempel op.

Met dit Actieplan geluid 2024 – 2028 scherpt de gemeente Leiderdorp de plandrempels voor zowel de Lnight als de Lden ten opzichte van het vorige actieplan. Een onderbouwing voor deze keuze is opgenomen in bijlage 2.

De nieuwe plandrempels die in dit actieplan worden voorgesteld, zijn:

• Etmaalgemiddelde: van 65 dB Lden naar 63 dB Lden;

• Voor de nachtperiode: van 60 dB Lnight naar 55 dB Lnight.

Omdat er nog een aantal acties uit het vorige actieplan openstaat is ervoor gekozen om de plandrempel niet nog verder te verlagen.

Met deze aangescherpte plandrempels liggen er op basis van de situatie 2021 circa 1.200 woningen boven de plandrempel. De locaties waar deze plandrempel overschreden wordt, zijn weergegeven in onderstaande figuur. In de figuur is te zien dat dit met name geconcentreerd is rondom een aantal grotere wegen. In de volgende paragraaf wordt ingegaan op de plekken waar zich een aantal woningen bij elkaar bevindt waar de plandrempel overschreden wordt, de zogenaamde hotspots.

De gemeente Leiderdorp vindt gezondheid heel belangrijk en heeft de GGD daarom ook betrokken bij de totstandkoming van dit actieplan. De GGD Hollands Midden heeft advies gegeven over de drempelwaarden voor dit actieplan (zie bijlage 5). De GGD adviseert een veel lagere drempelwaarde dan hiervoor genoemd. Ook adviseren zij minimaal één stille zijde bij een woning. Het advies van de GGD ligt in de buurt van de standaardwaarden voor geluid (zie bijlage 1). Dit zou betekenen dat 42% van de woningen in Leiderdorp boven de plandrempel uitkomt. Een dergelijke plandrempel is op dit moment niet realistisch voor het benoemen van prioritaire knelpunten in het actieplan. De gemeente Leiderdorp vindt het net als de GGD belangrijk dat haar bewoners zo min mogelijk geluidhinder ervaren. Overigens, veel van de overige adviezen van de GGD vormen al onderdeel van het beleid van de gemeente Leiderdorp.

De gemeente Leiderdorp heeft al jaren een streng geluidbeleid, waarbij bij nieuwbouw eisen worden gesteld dat er minimaal één stille zijde bij een woning moet zijn en/of het creëren van een geluidluwe buitenruimte. Ook is de gemeente actief met het stimuleren van elektrisch vervoer, de aanleg van fietspaden, het omleiden van (doorgaand) autoverkeer over wegen die hiervoor zijn toegerust (buiten de gebouwde omgeving) en het maken van een aantrekkelijke leefomgeving, onder andere door het aanbrengen van groen.

In onderstaande figuur zijn de locaties in Leiderdorp weergegeven waar de plandrempel van 63 dB Lden/55 dB Lnight overschreden worden. Grofweg zijn hier de volgende locaties te onderscheiden:

• •

  Van der Valk Boumanweg

• •

  Mauritssingel

• •

  Persant Snoepweg

• •

  Achthovenerweg

• •

  Oude Spoorbaan

• •

  Engelendaal

• •

  Heinsiuslaan

figuur 8: overzicht locaties met overschrijding plandrempel Lden/Lnight (met onderscheid naar bouwjaar van de woning)

Een deel van deze locaties stonden ook in het vorige actieplan geluid al genoemd, maar in de afgelopen jaren zijn ook een aantal locaties van de lijst verdwenen. In bovenstaande figuur is ook onderscheid gemaakt in het bouwjaar van de woning. Bij woningen gebouwd voor 1982 (voor de Wet geluidhinder) met een hoge geluidbelasting, is meestal sprake van een saneringssituatie die gesubsidieerd opgelost kan worden. Bij de woningen gebouwd na 1982 golden eisen voor het te realiseren binnenniveau waardoor voldoende gevelisolatie aangebracht is.

Gemeente Leiderdorp is verantwoordelijk voor het beperken en beheersen van het geluid door het verkeer op de gemeentelijke wegen.

Er zijn verschillende maatregelen mogelijk om het geluid van wegen te verlagen. Deze maatregelen worden in deze paragraaf verkennend als opties behandeld. In tabel 6 staat een overzicht van de maatregelen met daarachter het geluideffect. Deze zijn gerangschikt naar effect. In bijlage 3 is een toelichting bij de diverse maatregelen te vinden.

tabel 6: overzicht effect van maatregelen

++ zeer gunstig, + gunstig, 0 neutraal

In de volgende paragraaf wordt ingegaan op welke van de hiervoor genoemde mogelijke maatregelen opgenomen zijn in het Actieplan geluid voor de gemeente Leiderdorp.

In onderstaande tabel is het totaaloverzicht van de maatregelen weergegeven die in dit Actieplan geluid zijn opgenomen.

tabel 8: totaaloverzicht voorgestelde maatregelen actieplan